“Akıllıca” su içerek, böbrek sağlığını koruyabilirsiniz. Bu, sizin için doğru miktarda su tüketmeyi kastetmektedir.
Yanlış bilinen bir genelleme; herkesin günde 8 bardak su tüketmesi gerektiğidir. Oysa her insan farklı olup, günlük su ihtiyacı da değişkenlik gösterir. Ne kadar suya ihtiyaç duyduğunuz; yaş, iklim, egzersiz yoğunluğu yanı sıra hamilelik, emzirme ve hastalık gibi farklı koşullara dayanmaktadır.
Vücudumuzun yaklaşık % 60-70’i sudan oluşmaktadır. Bedenimizin her bir bölümünün doğru işlev görebilmesi için, bu suya ihtiyaç vardır. İçtiğimiz su; böbreklerimizin kanda biriken toksinleri idrar yoluyla atmasına yardımcı olmaktadır.
Su, aynı zamanda kan damarlarının açık kalıp gerekli besinlerin organlara ulaştırılmasını sağlamaktadır. Susuz kalındığında, bu taşıma sistemi bozulabilir. Hafif susuzluk, yorgunluk yapıp normal vücut işlevlerini bozabilirken, ciddi susuzluk böbrek hasarına neden olabilir. Bu nedenle, özellikle de sıcak ve nemli havalarda çalışma ya da ağır egzersiz sırasında yeteri kadar su içmek önem taşımaktadır.
Yeterli miktarda su içmek beden sağlığı açısından önemli iken, fazlasını içmek bazen tam tersi zarar verebilir. Su içmeyle ilgili 9 ipucu yararlı olacaktır:
- 8 bardak değişmez bir kural değildir! 8 bardak kuralı bir genelleme olup, günlük olarak kaybedilen suyun yerine konması ve yaşamın sürdürülmesi için kabaca tavsiye edilmektedir. Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Sağlık Enstitüsü (NIH)-The Instıtute of Medicine, erkeklerin 13 bardak (3 lt), kadınların 9 bardak (2.2 lt) suya ihtiyaç duyduklarını hesaplamıştır.
- Böbrek yetmezliği olan hastalarda, “az” daha iyidir! Böbrek çalışması azaldığında, böbrekler suyu yeteri kadar atamayacaktır. Bu nedenle fazladan tüketilen su vücutta birikerek ödem (şişlik), akciğerde sıvı birikmesi (nefes darlığı) gibi tıbbi sorunlara yol açacaktır. Böbrek yetmezliği olan ya da diyaliz tedavisi gören hastalara tuzsuz yemeleri ve sadece susadıklarında su içmeleri önerilir.
- Çok fazla su tüketilmesi bazen tehlikeli olabilir! Örneğin maraton koşucuları bazen 10 lt den daha fazla su tüketirler. Ve terle tuz ve su kaybını, içtikleri tuzsuz su ile karşıladıklarında, kandaki tuz oranı seyrelme sonucu düşebilir ve hayatı tehdit edebilecek “hiponatremi (kanda düşük sodyum değeri)” tablosu gelişebilir.
- İdrarınız çok şey açığa çıkarabilir! “Akıllıca su tüketmek”, idrarınız açık sarı renkte ya da renksiz olacak ve susuzluğunuzu giderecek miktarda su, şekersiz içecekler ya da az yağlı süt tüketmek anlamına gelir. İdrarınız koyulaşırsa bu susuz kaldığınız anlamını taşır. Günlük 1.5 lt (6 bardak) idrar yapmak ideal olandır.
- Böbrek veya idrar yolu taş hastalığı olanlarda daha fazla suya ihtiyaç vardır! Taş hastalığı olanlarda, idrarla atılan kristallerin birikip taş oluşturmasına engel olmak için, 2.5 lt idrar yapacak kadar su tüketilmesi tavsiye edilir. Kabaca 3 lt önerilebilir.
- Polikistik Böbrek Hastalığında daha fazla su tüketilmelidir! Bu hastalarda idrar yoğunluğunu azaltacak miktarda fazla su içmenin, arginin vasopressin (AVP) hormonunu baskılayarak kist büyümesini yavaşlattığı gösterilmiştir. Bu noktada uygun iklim koşullarında alınması önerilen sıvı miktarı, kadın için 3 lt ve erkek için 4 lt olabilir.
- Bazı ilaç ve işlemler nedeniyle fazla su tüketilmesi gerekebilir! Örneğin boyar madde verilerek çekilen anjiyografi ya da tomografiler öncesi ve sonrasında böbreğe zarar verebilecek ilacın uzaklaştırılması için daha fazla su tüketilmesi önerilebilir.
- Çok yaşlı hastalarda, Alzheimer hastalığında, konuşamayan küçük çocuklarda idrar miktarına bakılarak su verilebilir! Susuzluğunu ifade edemeyen küçük çocuklar ya da susama merkezi körelmiş yaşlı hastalarda yeterli miktarda su alıp almadıkları kontrol edilmelidir.
- Geniş yanıklar ya da ishal (gastroenterit) gibi su kaybının fazla olduğu hastalıklarda susama dışı su ya da sıvı takviyesi gerekebilir!
Bunlar dışında fazla su içmenin, böbrek sağlığı üzerine olumlu etkisi yoktur. Tersine fazlası bazen zarar verebilir. Sağlıklı insanların susadıkça ve idrar renkleri açık olacak şekilde su tüketmeleri yeterlidir.
Böbrek hastalarında ise bazen hekimler tarafından dahi fazla su tüketilmesi önerilebilmektedir. Bu yanlış bir inanç olup hastaya zarar verebilir. Böbrek hastalarının tuzsuz beslenip sadece susayınca su içmeleri en doğru yaklaşımdır.